۳- غشای خارجی
۴-لیپو پلی ساکارید (LPS)
۱-۱۱-۱ اندوتوکسین :
فقط توسط گرم منفی ها تولید می شود و سمیت آنها کمتر ازاگزوتوکسین هاست. اندو توکسین ها جزء ساختاری  دیواره سلولی اند. و از جنس لیپوپلی ساکارید (LPS ) می باشند . ژنهای کد کننده  آنزیم های مولد LPSروی کروموزوم باکتری است.قسمت پلی ساکاریدی اندوتوکسین تنوع آنتی ژنیک زیادی دارد و جهش های زیادی در این قسمت بوجود می آید که منجر به پیدایش نژادهای  متعددی از باکتریها می شود.  اندوتوکسین ها با قدرتی به  اندازه  اگزوتوکسین ها سیستم ایمنی را تحریک نمی کنند.(اوگالد و همکاران،۲۰۰۰)
۱-۱۱-۲ ساختمان LPS
گرم منفی ها: این گروه از باکتریها فاقد اسید تایکوئیک هستند اما ساختار پیچیده تری دارند.
- لایه لیپوپروتئین ، موکوپپتید را به غشای خارجی متصل می کند.
- غشای خارجی^[۳۲] (OM) ساختمانی شبیه غشای سیتوپلاسمی دارد ( فسفولیپید دو لایه) که لایه خارجی آن با لیپو پلی ساکارید اشغال شده است . همچنین در بخش خارجی پروتئینهایی وجود دارد که گیرنده باکتریوفاژها و پیلی جنسی  هستند.
- لیپوپلی ساکارید : لیپو پلی ساکارید از دو بخش تشکیل شده است:
۱) لیپید  Aکه از واحدهای گلوکزآمین متصل به اسیدچرب ساخته شده است و دارای اثر سمی است و به آن اندوتوکسین گفته می شودزیرا پس از مرگ باکتری آزاد می شود.این توکسین باعث بروز شوک، تب، راه اندازی سیستم انعقادی و …می شود.
۲) پلی ساکارید دارای یک قسمت ثابت در تمام باکتریهای گرم منفی و یک قسمت متفاوت در بین باکتریهای گرم منفی مختلف می باشد. بخش متغییر در باکتریهای گرم منفی نقش آنتی ژنیک داردو به آن آنتی ژن سوماتیک یا AgO گفته می شود.
لیپوپلی ساکارید (LPS ) ، ترکیب عمده دیواره سلولی همه باکتریهای گرم منفی می باشد و از سه قسمت لیپید A ،قسمت مرکزی و زنجیره O تشکیل شده است (۶۵) . ترکیب لیپید A آن با خانواده انتروباکتریاسه متفاوت می باشد ، زنجیره O یک هموپلی مر خطی از ۹۶ تا ۱۰۰ زیر واحد است و بخش مرکزی لیپوپلی ساکارید کاملاً شناخته شده نیست (اوگالد و همکاران،۲۰۰۰) .
لیپوپلی ساکارید بروسلا آبورتوس برخلاف لیپوپلی ساکارید E.coli قادر به تحریک سلولهای B انسانی می باشد که ممکن است ناشی از تفاوت در ماهیت شیمیایی لیپید A آن باشد (۴۴ ، ۴۵) . بدلیل اینکه تزریق لیپوپلی ساکارید باکتریهای گرم منفی در بدن پستانداران ایجاد شوک سپتیک می کند ، جهت تحریک سیستم ایمنی آنرا باید سم زدایی نمود . سم زدایی از لیپوپلی ساکارید با روش های تیمار اسیدی و قلیایی واخیراً با آلکالین فسفاتاز صورت می گیرد.(گولدینگ و همکاران،۱۹۹۲)
لیپوپلی ساکارید بروسلا آبورتوس مهمترین ساختار محرک سیستم ایمنی همورال می باشد که از آن بعنوان یکی از اجزاء یک واکسن زیر واحدی بر علیه بروسلوز نام می برند.(جاسکوئس و همکاران،۱۹۹۲)
لیپو پلی ساکارید بروسلاآبورتوس،شکل سم زدایی شده آن(D-LPS) است.در سالهای اخیر ایمنی زایی با آنتی ژن های مختلفی از گونه های بروسلا به شکل مونووالان طبیعی، کونژوگه و یا نوترکیب مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.(۴۶و۴۷)از بین عوامل ویرولانس این ارگانیسم، لیپوپلی ساکارید به عنوان عامل ویرولانس اصلی (LPS) شناخته شده است و سویه های جهش یافته و فاقد این جزء از دیواره سلولی فاقد ویرولانس و توان بقای درون سلولی هستند همچنین LPSبه لحاظ ایمونولوژیک، آنتی ژن اصلی سطح سلولی بروسلا محسوب می شود.(۴۶و۴۸) .به همین دلیل امروزه استفاده از LPS بروسلا به دلیل داشتن خواص آنتی ژنیک و ایمونوژنیک قوی جهت طراحی و تولید یک واکسن موثر انسانی بسیار مورد ارزیابی و مطالعه قرار می گیرد.(شریفات و همکاران،۲۰۰۸؛کاروف و همکاران،۱۱۱۹)
در اوایل سیر عفونت، سایتوکاین۱۲ IL- , تولید و ترشح انترفرون گاما ( IFN-γ) را افزایش داده که منجر به افزایش پاسخ های سلولی Th1 و تحریک فعالیت ماکروفاژها می گردد. ماکروفاژها فعال شده با تولید اکسید نیتریک (NO) مقاومت در مقابل بروسلوز را تقویت می کنند و همچنین سبب تولید IgG2a می شود و با فعالسازی کمپلمان عفونت پاکسازی می شود کاروف و همکاران(۱۱۱۹) . در بروسلوز تعادل بین پاسخ های Th1 و ۲ Th سبب کنترل یا پیشرفت بیماری می گردد . در مجموع سایتوکاین های IL- 4و IL-10 سبب تنظیم منفی در عملکرد ماکروفاژ و تولیدIFN-γ و سوق پاسخ های ایمنی به سمت ایمنی همورال می شوند (Th2) می شوند. شورینگ و همکاران(۲۰۰۲) در نتیجه در طراحی واکسن بروسلوز، تحریک و راه اندازی پاسخ های اختصاصی سلولی در کنار پاسخ های همورال اصلی ترین استراتژی است. بهبود واکسن بروسلوزیس(۱۹۹۷) ادجوانت ها سبب تحریک غیر اختصاصی سیستم ایمنی و افزایش پاسخ های ایمنی سلولی می شوند. بهزادیان نژاد و همکاران(۲۰۰۸)؛بندلک و همکاران(۲۰۰۲) در این مطالعه وزیکول غشاء خارجی (OMV) نایسریا مننژیتیدیس به عنوان ادجوانتی با منشاء میکروبی انتخاب شد که بر اساس روش پیشنهادی سازمان بهداشت جهانی ( ۱۹۶۷ )، بی زیانی مصرف OMV خالص با انجام آزمون تب زایی در خرگوش به اثبات رسیده است (شریفات و همکاران،۲۰۰۸ ).
LPS عملکرد ۱-۱۱-۳
LPS توسط THELPER به رسپتور خاص خودشان در غشا وصل میشود.ابتدا به LBP وصل میشوند و تولید کمپلکس LPS-LBP میکند که باعث هدایت LPS به CD14 میگردد که در نتیجه این کمپلکسLBP تجزیه میشود واز محیط خارج میشود.در نهایت ارتباط فیزیکی توسط MD2 بینCD14 صورت میگیردو در نهایت انتقال سیگنال از خارج به داخل صورت میگیرد که باعث بروز انواع اینتگرینها و آزاد شدن سایتوکانهای پیش التهابی مثل IL1,IL2,TNF میگردد و در مجموع پاسخ ایمنی ذاتی القاح میشود.(کاروف و همکاران،۱۱۱۹)
۱-۱۱-۴ تاثیراتLPS :
۱-تب زایی
TNF 2-تحریک اینترلوکین ها مثل
۳ -فعال کردن سیستم کمپلمان و افزایش C5A و C3Aمیشود.
۴-فعال کردن ماکروفاژها
۱-۱۲- نایسریا:
نیسریا مننژیتیدس یکی از مهمترین عوامل ایجاد کننده مننژیت باکتریایی محسوب میشود. این باکتری براساس تفاوت درساختار پلی ساکارید کپسولی اش به ۱۳ سروگروه مختلف تقسیم میشود که ۵ سروگروه Y ،C ،B ،A وW135 جزو پاتوژنهای اصلی انسان به شمار می روند . سروگروههای Cو Bمننگوکوک سبب اکثر موارد ابتلا به عفونتهای مننگوکوکی در اروپا و آمریکا هستند و این درحالی است که سروگروه Aمننگوکوک شیوع زیادی رادرآسیا و آفریقا دارد که بیشتر این موارد در کشورهای آفریقایی روی میدهد و به این مناطق کمربندمننژیتی میگویند. این منطقه از اتیوپی در شرق آفریقا و تا سنگال در غرب امتداد دارد و جمعیتی بالغ بر ۳۰۰ میلیون نفر را در بر میگیرد.(موریسون و همکاران،۱۹۷۵؛گولدینگ و همکاران،۱۹۹۲)
۱-۱۲-۱ پورین های مننگوکوک:
غشای خارجی مننگوکوک حاوی پروتئین های تریمریک یکسانی بوده که منافذ دیواره سلولی باکتری را تشکیل میدهد. (سوامیناتان و همکاران،۱۹۹۶؛سیادت و همکاران،۲۰۰۶)
پورین های مننگوکوک , از خانواده بزرگ پورین های باکتری های گرم منفی بوده و در تمام سویه های بیماریزای این باکتری بیان می شوند.سوامیناتان و همکاران(۱۹۹۶) ؛سیادت و همکاران(۲۰۰۶)؛جانسن و همکاران(۲۰۰۰) تفاوت پورین ها با سایر پروتئین های غشا خارجی اولا در ترکیب آمینواسیدی ان ها می باشد.ثانیا پورین ها برخلاف سایر پروتئین های غشا خاصیت قطبی دارند و در نهایت این که فقط از رشته های بتا در ساختمان دوم پروتئین تشکیل اند در حالی که در سایرین ساختمان دوم پروتئین حاوی رشته های آلفا هلیکس است. پورین ها توانایی انتشار ترکیبات خنثی و بی بار را با اندازه کمتر از ۶۰۰ دالتون را دارند.پورین های مننگوک به چندین کلاس پروتئینی تقسیم بندی می شوند. پورین کلاس ۱ یا porA با وزن مولکولی ۴۲ تا ۴۵ کیلودالتون در تمامی سویه های مننگوکوک بیان می شود.porA یک پروتئین کاتیونی داخل غشایی بوده که تشکیل منافذ تریمریک را در غشا خارجی مننگوکوک می دهد. (سوامیناتان و همکاران،۱۹۹۶؛سیادت و همکاران،۲۰۰۶)
این پروتئین از ۶ زنجیر بتا پارالل با ۸ لوپ خارج سلولی تشکیل شده است که دو لوپ آن ایمونوژنیسیته بسیار زیادی داشته و باعث ایجاد پاسخ های ایمنی و القا سنتز آنتی بادی می گردد.در واقع اپی توپ های موجود در لوپ ۱ و۴ که حاوی نواحی متغییر ۱ و ۲ بوده و باعث تولید آنتی بادی اپسونیزه کننده و باکتریسیدال می شود (سوامیناتان و همکاران،۱۹۹۶؛سیادت و همکاران،۲۰۰۶؛جانسن و همکاران،۹۹۶۲۰۰۰؛علاالدین وهمکاران ؛مورلی و همکاران،۲۰۰۲)
پورین های کلاس۲ و۳ (porB3 , porB2 ) نیز توسط یک ژن در تمامی مننگوکوک ها بیان می شود و بر خلاف پورین های کلاس ۱ به صورت آنیونیک می باشند وزن مولکولی آن ها ۳۷ تا ۴۲ کیلو دالتون می باشد. (سوامیناتان و همکاران،۱۹۹۶؛سیادت و همکاران،۲۰۰۶؛جانسن و همکاران،۲۰۰۰؛فرپش و مکاران،۲۰۰۰؛رومرو و همکاران،۱۹۹۴)
بر اساس پروتئین کلاس ۱ (porA ) به سرو ساب تایپ و اپی توپ های موجود در کلاس ۲ و ۳ (porB3 , porB2 ) به ساب تایپ های مختلف طبفه بندی می شوند. (سوامیناتان و همکاران،۱۹۹۶؛سیادت و همکاران،۲۰۰۶؛بوسلگو و همکاران،۱۹۹۵؛لیفلی و همکاران،۱۹۹۱)
پورین های مننگوکوکی از لحاظ عملکردی توانایی باز آرایی رشته های اکتین سلول میزبان را دارا می باشد. این پورین ها توانایی چسبیدن در داخل غشا سلول های اپی تلیال را داشته و باعث اتصال باکتری به سلول های میزبان در سیر عفونت طبیعی می شوند. (سوامیناتان و همکاران،۱۹۹۶؛سیادت و همکاران،۲۰۰۶؛ علاالدین وهمکاران ؛مورلی و همکاران،۲۰۰۲)
نقش دیگر این پروتئین ها تداخل با غشا میتوکندری و تقابل با پورین های این غشا و در نهایت اثرات ضد آپوپتوزی است. این عمل توسط پورین های کلاس ۲ و ۳ مننگوکوک صورت میگیرد.
از دیگر عملکردهای پورینهای مننگوکوکی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
۱ – القا پاسخ های التهابی در موش
۲ – القا تکثیر سلول های B و افزایش ترشح انتی بادی (سوامیناتان و همکاران،۱۹۹۶؛سیادت و همکاران،۲۰۰۶؛کلیجین و همکاران،۲۰۰۱؛تبرائی و همکاران،۱۹۹۴)
۳ – فعالیت سلولهای B انسانی با اثرات میتوژنیک
۴ –رهایی سایتوکان ها از سلول های انسانی
۱-۱۲-۲porA
کپسول پلی ساکاریدی این باکتری به طور گسترده برای ایجاد ایمنی مورد استفاده قرار گرفته است تفاوت های انتی ژنی در کپسول پلی ساکاریدی نایسریا مننژیتیدیس را حداقل به ۱۳ زیر گروه طبقه بندی می کنند.۹۰ درصد از مننژیت مننگوکوکی درامریکا به علت این زیر گروه است.بر خلاف کپسول پلی ساکاریدی زیر گروه های A،C،Y،w135 کپسول زیر گروه B در انسان ایمونوژنیک نبوده،پاسخهای بیش از۹۹ درصدعفونتهای مننگوکوکی توسط سویه های زیر گروه Y،w135،۲۹E،c،B ،A ایجا د میشود. مصرف وسیع واکسن مفید دو ظرفیتی پلی ساکارید کپسولی مننگوکوک A+C)) و در برخی مناطق چهار ظرفیتی( A+C+Y+W135) سبب گردیده تا در سی سال گذشته،زیرگروه Bنایسریا مننژیتیدیس شایعترین عامل سببی مننژیت اپیدمیک،بویژه در کشورهای توسعه یافته گردد بطوریکه امروزه بیش ناخواسته ای را به همراه دارد.علاالدین و همکاران(۱۹۹۶)؛مورلی و همکاران(۲۰۰۲)؛فرپش و همکاران(۲۰۰۰)؛رومرو و همکاران(۱۹۹۴) تشابه زنجیره کوتاه اسید سیالیک در سیالوگانگلیوزیدها و اسفنگولیپیدها(اسفنگومیلین ها)عامل ایجاد تولرانس ایمولوژیکی نسبت به پلی ساکارید کپسولی زیر گروهBبوده،در صورت القای ایجاد آنتی بادی،واکنش متقاطعی با ساختار فوق را در انسان سبب میگردد.بوسلیگو و همکاران(۱۹۹۵)؛لیفلی و همکاران(۱۹۹۱) با توجه به مشکلات بیان شده،امروزه تمرکز کارهای تحقیقاتی بر سایر اجزای دیواره سلولی و ترکیبات باکتریایی از جمله بر پروتئینهای عمده غشای خارجی معطوف شده است .(کلیجین و همکاران،۲۰۰۱؛ تبرائی و همکاران،۱۹۹۴؛ ماساری و همکاران،۲۰۰۳)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ترکیب شیمیایی کپسول پلی ساکاریدی سروگروهA مننگوکوک، هوموپلیمری از-Nاستیل مانوز آمین
فسفات است که با اتصالات α۱?۶ به هم متصل می شوند.سیادت و همکاران(۲۰۰۷). بر خلاف پلی ساکارید کپسولی سروگروه B مننگوکوک که به علت شباهت به گلیکوپروتئین های پلی سیاله شده سلولهای انسانی نمیتواند ایمونوژنهای مناسبی محسوب شوند، کپسول پلی ساکارید سروگروه A مننگوکوک توانایی ایجاد پاسخهای ایمنی را دارد .علاالدین و همکاران(۱۹۹۶)؛ مورلی و همکاران(۲۰۰۲) اما با توجه به اینکه واکسنهای پلی ساکاریدی، دارای معایبی به لحاظ ساختار آنتی ژنی غیروابسته به لنفوسیت T هستند، امروزه پژوهشهای متعددی در زمینه واکسن های زیرواحدی مونووالانت و یا کونژوگه، با جایگزینی اجزاء دیگر باکتری ازجمله پروتئینهای غشاء خارجی جهت ایجاد پاسخ های ایمنی وابسته به لنفوسیت T صورت گرفته است.سیادت و همکاران (۲۰۰۳) وزیکول غشاء خارجی مننگوکوک (OMV) متشکل از پروتئینهای کلاس۱ تا ۴ فسفولیپید،پلی ساکارید کپسولی و لیپواولیگوساکارید میباشد. این ماکرومولکول در خلال سیر رشد باکتری در بدن میزبان رها می شود و پژوهشها نشان میدهدکه نقش عمده ای را در القاء ایمنی حفاظت بخش پس از ابتلا به بیماری دارد . از مهم ترین اجزاء این ماکرومولکول میتوان به PorA , از خانواده کلاس۱ پروتئینهای غشاء خارجی، اشاره نمودکه توانایی ایجاد پاسخهای باکتریسیدی رادارد.ماساری و همکاران؛پولارد وهمکاران(۲۰۰۱) علاوه براین وجود سایر ترکیبات ازجمله لیپوالیگوساکارید و فسفولیپیدها، دارای خاصیت ادجوانتی بوده وپاسخ حفاظتی مناسبی را درانسان ایجاد مینمایند.سیادت و همکاران(۲۰۰۷)؛ ماساری و همکاران. امروزه وزیکول غشاءخارجی نیسریا مننژیتیدس سروگروه B به عنوان یک واکسن زیرواحدی، بر علیه عفونتهای مننگوکوکی مجوز مصرف انسانی را دریافت نموده است. سیادت و همکاران(۲۰۰۷)؛ ماساری و همکاران؛ پولارد و همکاران(۲۰۰۱) در پژوهش حاضر، پس ازکشت انبوه باکتری در شرایط کنترل شده فرمانتور، استخراج وزیکول غشاء خارجی حاوی PorA نیسریا مننژیتیدیس سروگروه A انجام شد و ارزیابیهای فیزیکوشیمیایی آن مورد بررسی قرارگرفت درنهایت القاء پاسخ ایمنی بر علیه وزیکول غشاء خارجی سروگروه A مننگوکوک درحیوان آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرارگرفت. (پولارد و همکاران،۲۰۰۱)
تومیسین و همکاران او در سال ۱۹۹۰ در یک طبقه بندی اولیه اصلی ترین پروتئین های غشای خارجی را به پروتئین های کلاس ۱ تا ۴ تقسیم کردند.بتس(۱۹۹۳)؛کاروف و همکاران(۱۱۱۹) کلاس I پروتئین ها (پورین PorA) 45 کیلودالتون وزن داشت د ر تمام مننگو کوک ها بیان می شوند. پروتئین های کلاس II و III نیز پورین هایی با وزن مولکولی ۳۷ تا ۴۲ کیلو دالتون هستند. پروتئین های کلاس IV با وزن مولکولی ۳۷ تا ۴۳ کیلو دالتون پروتئین های القایی بوده در اتصال به آنتی بادی بلو کان نقش دارند. تخلیص مجموعه ای از پروتئین های غشای خارجی سویه های فاقد پروتئین کلاس III و ارزیابی پاسخ های ایمنی زایی در مدل های حیوانی حاکی از عدم تغییر در میزان آنتی باری باکتریسیدالی تولید شده در حیوان است در حالی که موتاسیون درژن تولید کننده کلاس I کاهش شدیدی را در تیتراین آنتی بادیها ایجاد می کند که نشان از نقش غالب پروتئین های کلاس I در تولید آنتی بادی باکتریسیدالی دارد. مورلی و همکاران(۲۰۰۲)؛پولارد و همکاران(۲۰۰۱)؛اریجیتا و همکاران(۲۰۰۴)؛جانسون و همکاران(۲۰۰۰) بنابراین امکان استفاده از پروتئین های عمده و غشای خارجی زیر گروه B به ویژه پروتئین های کلاس I که هم در سایر ایمنوتایپ های نیسریا مننژیتیدمیس بیان می گردد و هم عمده ترین آنتی ژن در القا آنتی بادی های باکتریسیدالی سرم خون است به عنوان واکسنی مفید و موثر مونووالانت یا کونژوگه دو ظرفیتی توجه محققان را به خود جلب کرده است . مورلی و همکاران(۲۰۰۲)؛ علاالدین و همکاران(۱۹۹۶)؛جانسن و همکاران(۲۰۰۰)؛سوامیناتانو همکاران(۱۹۹۶)؛ورمت(۲۰۰۲)؛لی و همکاران(۱۹۹۲) از آن جا که گروه های کلیدی در فرایند خط تولید صنعتی و زیکول غشای خارجی حاوی PorA رازی است تجاری و در انحصار کمپانی های بزرگ چند ملیتی، مراحل مختلف تحقیق حاضر حول محور دستیابی به میزان قابل توجهی از این پروتئین که با حفظ فرم فضایی طبیعی خود توان حفاظتی بالایی را در بزرگسالان، کودکان و نوزادان ایران حفظ کند، پایه ریزی گردید ه است. کلاسن و همکاران او نیز دریافتند که بین چهار کلاس I و II و III و IV پروتئین های عمده غشای خارجی دیواره سلولی نیسریا مننژیتیدمیس زیر گروه B , کلاس I (porA) سیستم ایمنی اختصاصی بدن را نسبت به سایر پروتئین های غشای خارجی فعالانه تر تحریک میکند. مطالعه porA در سطح مولکولی نشان می دهد که ژن مسئول سنترآن نه تنها در شرایط کنترل شده کشت غوطه ور به خوبی فعال است؛ بلکه در تمام زیر گونه های مختلف نیسریا مننژیسیدیس به ویژه زیر گروه B به طرز قابل توجهی بیان می شود. به علاوه این ژن پایدار بوده؛ به ندرت در معرض جهش خود به خودی قرار می گیرد. با توجه به بالا بودن تعداد آن در سطح خارجی باکتری نسبت به سایر پروتئین های غشای خارجی دیواره،توان حفاظتی آن نیز بسیار قابل توجه است. (جانسن و همکاران،۲۰۰۰؛ورمت و همکاران،۲۰۰۲)
از آن جا که دانش فنی مراحل مختلف تولید نیمه صنعتی و صنعتی واکسن زیر واحد مدرن امروزی در انحصار کمپانی های بزرگ چند ملیتی قرار دارد، در تحقیقات حاضر با بهره گیری از تجارب سایر محققان فن و بهینه سازی سنتیک رشد در کشت غوطه ور، امکان تولید نیمه صنعتی OMV-porA خالص زیر گونه استاندارد نیسر یا مننژیسیدیس زیر گروه B (CSBPI:G245) در ایران مورد ارزیابی قرار گرفت به طوری که از کشت ۴۰ لیتر محیط فرانتز اصلاح شده در شرایط کنترل شده اپتیمم در فرمانتور ۷۵۰ میلی گرم OMV-PorA خالص بدست آمده که نسبت به روش کلاسن و همکاران او ۱۰درصد افزایش تولید را نشان می دهد. بررسی میکروگراف الکترونی نیز نشان می دهد که بیش از ۶۰ تا ۸۵ درصد وزیکول I شکل فضایی طبیعی خود را حفظ کرده، در مراحل مختلف فرایند خالص سازی، سالم مانده اند.( ورمت و همکاران،۲۰۰۲)
فصل دوم:
سابقه و پیشینه تحقیق
بروسلوز به عنوان یکی از مهمترین بیماریهای مشترک انسان و دام محسوب می گردد. عوامل شناخته شده بیماری ، طیف وسیعی از پستانداران اهلی و وحشی را مبتلامی سازند.این بیماری به علت ایجاد سقط جنین در دام ، کاهش تولید شیر، عقیمی و نازایی و از دست رفتن ارزشهای اقتصادی دامهای مبتلا و همچنین به علت ابتلای انسان به بیماری تب مالت ،مبارزه با این بیماری وکنترل و ریشه کنی آن به دلیل کثرت گونه ای عوامل بیماریزا و کثرت گونه ای حیوانات میزبان ، دوام نسبتاَ قابل توجه باکتری عامل بیماری در محیط ، عدم کفایت برنامه های واکسیناسیون برای ریشه کنی بیماری و لزوم شناسایی و حذف دامهای عامل انتشار بیماری در مقاطع خاص از اجرای برنامه های مبارزه و لزوم هزینه شدن سرمایه های سنگین اقتصادی، همواره در بسیاری از کشورهای جهان ، با دشواریها و مشکلات عدیده مواجه بوده است.(ورمت،۲۰۰۲)
مهمترین واکسن های مورد مصرف دامپزشکی را واکسن زنده ی سویه ی ۱۹ بروسلا آبورتوس، واکسن زنده و کشته ی سویه ی ۲۰/۴۵ بروسلا آبورتوس، واکسن زنده ی سویه ی موکوئیدی M ۱۰۴ بروسلا آبورتوس، واکسن کشته ی سویه یH ۳۸ بروسلاملی تنسیس، واکسن زنده ی سویه ی Rev1 بروسلاملیتنسیس، واکسن زنده ی سویه یS۲ و غیره شامل می گشتند.(باتاچارجی،۲۰۰۲)
کشت باکتری به مدت یک سال به طور اتفاقی در دمای آزمایشگاه قرار گرفته و در تزریق به خوکچه ی هندی بیماری زایی خود را از دست داده، ضمن آنکه قابلیت ایمنی زایی آن حفظ شد. این باکتری نوزدهمین سری کشت ذخیره ی جدا شده به وسیله ی BUCK بوده و به همین جهت سویه ی ۱۹ نام گرفت. در ۱۹۳۰، بوک نتایج موفقیت آمیز واکسن اصطلاحاً «باکتریون آبورتوس سویه ی ۱۹» را گزارش نمود. از آن زمان به بعد واکسن۱۹Sبه عنوان بهترین واکسن علیه بروسلوز گاوی شناخته شد و میلیارد ها دوز از آن در سطح جهان مصرف شده است.(مورلی و همکاران،۲۰۰۲)
حدود نیم قرن واکسن سویه ی ۱۹صرفاً درگوساله ها مصرف شده، لیکن از دهه ی ۱۹۸۰ با میزان جرم های متفاوت و به روش های تزریقی یا قطره ی چشمی در سنین مختلف گاوهای بالغ و آبستن نیز مورد استفاده بوده است. در ایران نیز واکسن سویه ی ۱۹ از اوایل دهه ی ۱۳۳۰ به طور وسیع در گوساله ها و از دهه ی ۱۳۷۰ به بعد به طور محدود در گاوهای بالغ مصرف شده است.واکسن سویه ی Rev1 نیز پس از کشف اولیه ی آن به وسیله ی البرگ در ۱۹۵۵ به طور وسیع در گوسفند و بز مورد استفاده قرار گرفته است. این واکسن نیز از دهه ی ۱۳۴۰ به بعد در بره و بزغاله، و طی سال های اخیر در گوسفند و بز بالغ درایران مصرف گردیده است علاالدین(۱۹۹۶) سویه ی ۱۹ بروسلا آبورتوس درحال طبیعی به شکل صاف^[۳۳] بوده و از نظر ساختار آنتی ژنی در لیپوپلی ساکارید آن هوموپلیمر پروزامین به صورت جزء زنجیره O وجود دارد. پروزامین زنجیره O آنتی ژن غالب بوده و بخش اصلی پاسخ آنتی بادی در مقابل این آنتی ژن اتفاق می افتد. از این رو، آنتی بادی های آگلوتینین کننده در آزمایش های سرولوژی استاندارد بروسلوز تقریباً به طور انحصاری برای پروزامین زنجیره O لیپوپلی ساکارید سویه های اسموس اختصاصی می باشند. (رومرو و همکاران،۱۹۹۴)

جدول۳-۱۰: مقایسه میانگین درصد اسپرم های آسیب دیده در گروه های مختلف آزمایش حروف غیر مشابه نشان دهنده معنی دار بودن اختلاف مابین گروه ها می باشد (۰۵/۰>P). ، تمامی داده ها براساس میانگین ± انحراف معیاربیان شده اند.
۳-۸-نتایج حاصل از مطالعه درصد تعداد اسپرمهای نابالغ
نتایج حاصل از بررسی میزان بلوغ هسته اسپرم ها در گروه های مختلف نشان داد که درصد اسپرمهای نابالغ در گروه دیابتی افزایش یافته که این افزایش در مقایسه با گروه های کنترل معنی دار می باشد.(P<0.05) .همچنین درصد اسپرم های با هسته نابالغ در گروه دیابتی در مقایسه با گروه دیابتی درمان شده با ژل(دوز بالا)به طورمعنی داری افزایش یافته بود. واین فاکتور در گروه درمان شده با دوز بالای عصاره نسبت به دوز پایین کاهش نشان داد اما این اختلاف معنی دار نبود.(تصویر ۳-۱۳ ونمودار۳-۱۶).
تصویر ۳-۱۳: نمای میکروسکوپ نوری ازاسپرم با هسته نابالغ واسپرم با هسته بالغ ،اسپرم هایی بالغ که پس از ایجاد تراکم در کروماتین خود فاقد هیستون اضافی می باشند و دارای سر بی رنگ می باشند (۱) و اسپرم هایی نا بالغ که پس از ایجاد تراکم در کروماتین خود دارای هیستون اضافی می باشند و دارای سر آبی رنگ می باشند (۲). بزرگنمایی ۶۰۰×

جدول۳-۱۱: مقایسه میانگین درصد اسپرم های نابالغ در گروه های مختلف،حروف غیر مشابه نشان دهنده معنی دار بودن اختلاف مابین گروه ها می باشد (۰۵/۰>P).
نمودار۳-۱۶:مقایسه میانگین درصداسپرم های باهسته نابالغ در گروه های مختلف آزمایشی .گروه دیابتی با گرو ه آزمایشی تحت درمان بادوزmg/kg 100وگروه کنترل با یکدیگر اختلاف معنی دار دارند.تمامی داده ها براساس انحراف معیار±بیان شده اند.(P<0.05).
۳-۹-نتایج حاصل از مطالعه تعداد اسپرم:
نتایج حاصل از شمارش اسپرم ها توسط لام هموسیتومتر در جدول ونمودار بیان شده و مقایسه بین گروه های مختلف آزمایشی نشان می دهد که تعداد اسپرمها در گروه دیابتی کاهش یافته که این کاهش، اختلاف معنی داری را با گروه های کنترل وگروه های تحت درمان نشان می دهد(۰۵/۰> (P.
نمودار ۳-۱۷: مقایسه میانگین شمارش اسپرم ها در گرو های مختلف آزمایشی.
a :نشان دهنده اختلاف معنی دار بین گرو ه دیابتی وگروه های کنترل می باشد.b: نشان دهنده اختلاف معنی دار بین گروه دیابتی وگروه های تحت درمان باژل آلوئه ورا است. تمامی داده ها براساس انحراف معیار±بیان شده اند.(P<0.05)

تکنیک­های کاهش خطر بالقوه( طولانی مدت)

مزارع کوچک­تر

افزایش زمان عملیاتی و هزینه­ها و نیز از دست دادن کلی از منطقه کشت

تغییر زمین­های زراعی برای استفاده از جایگزین( برای مثال مراتع دائم و زمین­های جنگلی)

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از دست دادن منطقه کشت، تولید و درآمد مزرعه

مارال دار کردن( افزایش محتوای رس از ۸ تا ۱۰ درصد)

نیازمند مواد مناسب در نزدیکی

بادشکن­ها

هزینه­ های بالای سرمایه ­گذاری و نیز از دست دادن کلی از منطقه کشت

۲-۵-۵-۲-مدیریت خاک
تکنیک­های مدیریت خاک بر روش­های آماده ­سازی خاک برای بهبود و افزایش رشد گیاهان و اصلاح ساختار خاک به منظور افزایش مقاومت در برابر فرسایش تأکید دارند. به کارگیری مواد آلی در مدیریت خاک می ­تواند فرسایش پذیری خاک را کاهش دهد و همچنین موجب باروری آن گردد، اما اغلب، روش­های مدیریت خاک مرتبط با کنترل فرسایش، بر روی اشکال مختلف کشت و زرع تمرکز دارند. شخم بخش مهمی از کشاورزی است که با فراهم آوردن بستر مناسب برای بذر و برای رشد گیاهان به کنترل علف­های هرز کمک می­ کند. شخم مفرط به خصوص در خاک­هایی با بافت سبک، کلوخ­های خاک را می­شکند، زبری سطح را کاهش می­دهد و خاک را در معرض اقدام باد قرار می­دهد به ویژه زمانی که واژگونی خاک چسبندگی حاصل از کلش­ها رو به داخل خاک منتقل می­نماید و در نتیجه پوشش مالچ را کاهش می­دهد( حسنخانی، ۱۳۹۰).
جدول۵: شیوه ­های کشت و زرع به کار گرفته شده برای حفاظت خاک

روش

تشریح

متعارف

عمل استاندارد شخم با گاوآهن یا تیغه نهرکن با یک یا چند دیسک چنگکی و دندانه­ای، کشت سطحی

شخم نواری یا منطقه­ای

تهیه بستر بذر توسط آماده ­سازی خاک در امتداد نوارهای باریک و کشت و زرع دانه به صورت ردیفی، رها سازی بخش­هایی از خاک به صورت شخم نخورده

کشت و زرع مالچی

عملی که در طی آن درصد زیادی از باقی مانده محصول( برگ، ساقه، تاج، ریشه) بر سطح خاک یا در نزدیکی سطح به عنوان مالچ محافظ نگه داشته می­شوند

حداقل شخم

تهیه بستر بذر با حداقل اختلال در خاک؛ استفاده از مواد شیمیایی برای کشتن پوشش گیاهی موجود؛ شخم فقط در پهنه باریک بذر که بذر را دریافت می­ کند؛ کنترل علف­های هرز توسط علف کش­ها

۳-۵-۵-۲-روش های مکانیکی
روش­های مکانیکی کنترل فرسایش باد به دستکاری سطوح توپوگرافی به منظور کنترل جریان­های باد می شوند. چنین تکنیک­هایی شامل ایجاد موانع بر سر راه جریان باد می­باشند که عبارتند از: حصارها و بادشکن ها( معروف به کمربندهای حفاظتی زمانی که از گیاهان زنده تشکیل شوند) و دستکاری توپوگرافی سطح، مانند شخم زدن توسط گاوآهن. موانع بر سر جریان باد از طریق کاهش سطح تنش برشی در باد پناه خود و با اقدام به عنوان دام یا تله برای ذرات در حال حرکت به کنترل فرسایش کمک می­ کنند، اگر چه خود موانع نیز با ایجاد تلاطم در باد پناه خود می­توانند قابلیت حفاظت مؤثر خود را کاهش دهند ( یار احمدی،۱۳۹۰). میزان کار آمدی موانع در کاهش سرعت باد و شدت تلاطم، توسط طیف وسیعی از علائم تعیین می­گردد از جمله: تخلخل یا منافذ مانع( وابسته به فواصل گیاه، پهنای برگ و ساقه)، توزیع تخلخل، شکل، ارتفاع، جهت، عرض و فواصل آن­ها. مؤثرترین موانع نیمه نفوذ هستند زیرا، اگرچه کاهش سرعت آن کمتر از حصارهای نفوذ ناپذیر است، اما آنقدر مقدار گردبادها و تلاطم­ها در باد پناه آن نیز کاهش یابد. بر این اساس باد­شکن ها و کمربندهای حفاظتی باید طوری طراحی شوند که هماهنگی و تعامل سازنده بین ارتفاع، تراکم، تخلخل، شکل و پهنای سد گیاهی به حداکثر برسد. استفاده از پوشش­هایی مثل بقایای گیاهی، شن، گراول، کودهای گیاهی و حیوانی برای تثبیت شن­های روان، ایجاد بادشکن در مناطق برداشت(کردوانی، ۱۳۸۶).
۴-۵-۵-۲-اقدامات مهندسی: استفاده از حصارهای سیمی در بخش هایی با جمعیت بالا جهت محافظت از چراگاه­ها و زمین­ها از چرای بیش از حد، کنترل چاه­ها در مناطق ممنوعه و نظارت بر بهره ­برداری از چاه ها(ظریفی و آسودار، ۱۳۹۰).

هولگر ارنست

۲۰۰۲

بررسی دقیق و موشکافانه تحقیقات پیشین خود

بالبانتین،
یزدانی،
کوپر،
سوندر

۲۰۰۰

انجام پرسشنامه عمیق در ۶۳ شرکت انگلیسی و ۳۷ شرکت آمریکایی در صنایع کامپیوتر، الکترونیک، شیمی و حمل و نقل

علاوه بر ارائه مدل برای دسته بندی عوامل موفقیت، او نشان می‌دهد که شرایط محیطی، تکنولوژیکی و بازاری یکسان هستند ولی در صنایع متفاوت، تفاوت هایی در عملکرد و نرخ موفقیت توسعه محصول جدید شناسایی شده‌اند
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

رابرت کوپر

۱۹۹۹

از جمع بندی
تحقیقات گذشته

عواملی را که باعث انجام صحیح توسعه محصول می‌شود را شناسایی می‌کند که. عبارت‌اند از: ۱. انجام تکالیف اولیه ۲ ساختن بر اساس نظر مشتری ۳. تلاش. برای یافتن محصولی متفاوت و برتر ۴. تعریف سریع ثابت و روشن محصول ۵ طراحی و جمع‌ آوری منابع برای پرتاب سریع محصول ۶. قراردادن نقاط تصمیمی گیری برای ادامه و یا تعطیلی پروژه توسعه ۷. وجود تیم های چندوظیفه‌ای برای توسعه محصول ۸. رویکرد جهانی در طراحی محصول جدید

آنتونی دی
بندتو

۱۹۹۹

انجام
پرسشنامه با ایمیل در رابطه با ۲۰۰ پرتاب محصول جدید به بازار

پرتاب های موفق با مهارت بیشتر در تحقیقات بازاریابی، نیروهای فروش، پخش، تبلیغات، تحقیق و توسعه و مهندسی همراه هستند. تیم های چندوظیفه‌ای برای تصمیم‌گیری روی بازاریابی و تولید و شناسایی زمان مناسب برای پرتاب و جمع‌ آوری اطلاعات بازار نیز با اهمیت اند

جنی پولتن،
ایان بارکلی

۱۹۹۸

از جمع بندی
تحقیقات گذشته

شناسایی ۱۷ عامل موفقیت در توسعه محصول جدید: ۱. ارتباطات داخلی و خارجی مناسب ۲. نوآوری به‌عنوان یک. فعالیت سازمانی ۳. مدیریت باکیفیت ۴. وجود افراد کلیدی ۵. توسعه کارا ۶ بازاریابی و فهم نیاز مشتری ۷. خدمات پس از فروش و آموزش مشتری ۸. یگانگی. محصول ۹. طبیعت بازار (روندها و …) ۱۰
هم افزایی فنی و تولیدی (دانش چگونگی تجمعی) ۱۱. پشتیبانی مدیران عالی از فناوری ۱۲. استراتژی بلندمدت با تمرکز بر. نوآوری ۱۳. تعهد بلندمدت به پروژه‌ها ۱۴ پاسخ گو و تغیرپذیری نسبت به تغییرات. ۱۵. تحمل ریسک توسط مدیران عالی ۱۶ پشتیبانی از فرهنگ کارآفرینی ۱۷. برنامه ریزی و کنترل مناسب

دن لستر

۱۹۹۸

از جمع بندی
تحقیقات گذشته

عوامل که در پنج بخش قرار می‌گیرند را شناسایی می‌کند که عبارت‌اند از: تعهد مدیران عالی سازمان (تعهد مدیران عالی سازمان، فرهنگ سازمان) ساختار سازمان و فرایند (تیم های چندوظیفه‌ای، تمرکز بر ارزش افزایی به تلاش های تیم توسعه، ارائه استراتژی و خط‌مشی، وجود فهم مشترک از فرایند توسعه) توسعه یک مفهوم محصول جدید جذاب (نوآوری به مهارت انگیزه و زمان نیاز دارد، نوآوری در مرزهای مشخص) ساخت تیم توسعه (مهارت تیم توسعه، جلسه تشکیل تیم) مدیریت پروژه(برنامه تاکتیکی با جزئیات، اهداف مشخص و قابل اندازه گیری، توجه به خارج در اداره تیم توسعه، ایجاد درک و فهم داخل تیم توسعه، ارتباط با مدیریت سازمان، دانش به‌دست‌آمده از ارزیابی تلاش ها

راجر کلانتن،
جفری شمیت،
آنتونی دی بندتو

۱۹۹۷

نظرسنجی از ۱۴۲ مدیر ارشد درگیری در توسعه
محصول جدید

بررسی نرخ موفقیت توسعه محصول جدید، مهارت در انجام فعالیت‌های مربوط به توسعه محصول و انتظار از میزان وخامت محیط

ماده ۱۰۹۳ ـ هرگاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد زن مستحق مهرالمتعه است و اگر بعد از آن طلاق دهد مستحق مهرالمثل خواهدبود.
ماده ۱۰۹۴ ـ برای تعیین مهرالمتعه حال مرد از حیث غنا و فقر ملاحظه میشود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ماده ۱۰۹۵ ـ در نکاح منقطع عدم مهر در عقد موجب بطلان است.
ماده ۱۰۹۶ ـ در نکاح منقطع موت زن در اثناء مدت موجب سقوط مهر نمیشود و همچنین است اگر شوهر تا آخر مدت با او نزدیکی نکند.
ماده ۱۰۹۷ ـ در نکاح منقطع هرگاه شوهر قبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد باید نصف مهر را بدهد.
ماده ۱۰۹۸ ـ در صورتی که عقد نکاح اعم از دائم یا منقطع باطل بوده و نزدیکی واقع نشده زن حق مهر ندارد و اگر مهر را گرفته شوهر میتواند آن را استرداد نماید.
ماده ۱۰۹۹ ـ در صورت جهل زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی، زن مستحق مهرالمثل است.
ماده ۱۱۰۰ ـ در صورتی که مهرالمسمی مجهول باشد یا مالیت نداشته باشد یا ملک غیر باشد در صورت اول و دوم زن مستحق مهرالمثل خواهد بود و در صورت سوم مستحق مثل یا قیمت آن خواهد بود مگر اینکه صاحب مال اجازه نماید.
ماده ۱۱۰۱ ـ هرگاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود زن حق مهر ندارد مگر در صورتیکه موجب فسخ، عنن باشد که در اینصورت با وجود فسخ نکاح، زن مستحق نصف مهر است.
۴-۱-۳ مهریه در آیین زرتشت
ماده۲۱ـ در آیین زرتشتی طلاق اختیاری نیست بنابراین در اجرای مراسم زناشویی مهریه تعیین و قید نمی‌شود.
۴-۲ تمکین و نشوز
۴-۲-۱ تمکین و نشوز در اسلام
تمکین و نشـوز یکى از مباحث حقوق خانواده است. تمکیـن به معناى انجام وظایف زناشویى و نشـوز مقابل آن است. ایـن موضوع وابستگى عمیق به مبحث ریاست خانـواده دارد, و مبـانـى پذیـرفته شـده در آنجـا روشنگـر حـریـم ایـن مـوضـوع است.
نشوز در زوجه عبارت از این است که از اطاعت شوهر آن مقدارش که واجب است خارج شود، مثلا خود را در اختیار او قرار ندهد و چیزهاى نفرت آوری که منافات با تمتع و التذاد شوهر از زن دارد را از خود دور نسازد، حتى در موردى هم که شوهر بقاضاى آرایش از او دارد ترک تنظیف و آرایش نیز از مصادیق نشوز است، و همچنین بیرون رفتن از خانه بدون اذن شوهر و کارهائى دیگر از این قبیل نشوز است، و اما اطاعت نکردن شوهر در کارهائی که شرعا بعهده زن نیست نشوز بشمار نمى آید، پس اگر از خدمت در خانه سرباز زند و در تامین حوائج شوهر حوائجى که مربوط بکام گرفتن از وى نیست از قبیل جاروب کردن یا خیاطى یا طبخ غذا و امثال اینها کوتاهى کند ناشزه نمى شود تا جائى که اگر آب خوردن بشوهر ندهد یا رختخواب نیندازد باز هم ناشزه نیست . (مهریزی/ ۱۳۸۷/ ۲)
تمکیـن و نشـوز غالبـا نسبت به زن به کار مـى رود و آثـار آن در مورد زن, منظور نظر فقیهان و حتى حقوق دانان بـوده است. یعنى از تمکین و نشوز زن سخـن مى گویند نه مرد!! در ایـن نوشتار بر آنیـم تإملـى بر ابعاد این مبحث داشته, در تبییـن برخـى زوایاى مبهم آن بکوشیم. (مهریزی/ ۱۳۸۷/ ۲)
مطـالب را به ایـن شـرح دنبـال مـى کنیـم.
۱ـ سیـرى در قـانـون مـدنـى ایـران در بـاب تمکیـن و نشـــــوز
۲ـ سیرى در منابع فقهى
۳ـ تمکیـن و نشـوز زن
۴- تمکین و نشوز مرد
۵ـ آثار حقوقى تمکین و نشوز
۶ـ ضمانت اجرا در آثار حقـوقى تمکیـن و نشـوز سه عنوان نخست را در ایـن قسمت و سه عنـوان بعدى را در قسمت بعد خـواهیم آورد.
۴-۲-۱-۱ سیرى در قانون مدنى ایران
در قانون مـدنـى ایـران عنـوان تمکیـن و نشـوز به کار نـرفته و حقـوقـدانـان آن را از بـرخـى مـواد استنبـاط کـرده اند:
ماده ۱۱۰۸ ـ ((هرگاه زن بـدون مانع مشـروع از اداى وظایف زوجیت امتنـاع کنـد مستحق نفقه نخـواهـد بود.))
ماده ۱۰۸۵ ـ ((زن مـى تـواند تا مهربها و تسلیـم نشده از ایفإ وظایفـى که در مقابل شـوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشـد و ایـن امتناع مسقط حق نفقه نخـواهد بـود.)) ماده نخست بر نشـوز دلالت دارد. برخى حقـوقدانان از آن تمکیـن عام را نیز استفاده کـرده انـد و ماده دوم را مستنـد بـراى تمکیـن خـاص گرفته اند.
دو ماده دیگر در قانـونمدنـى ایران آمـده که وظایف مشترک زن و مرد را بیان مى کند:
ماده ۱۱۰۳ ـ ((زن و شـوهر مکلف به حسـن معاشرت با یکـدیگرند.))
ماده ۱۱۰۴ ـ ((زوجیـن باید در تشییـد مبانـى خانـواده و تـربیت اولاد خـود به یکـدیگـر معاضـدت نمـایند. ))
۴-۲-۱-۲ سیرى در منابع فقهى
در فقه شیعى, بحث از تمکیـن و نشـوز, ضمــن بحث از مهر, نفقه و قسـم (یکـى از واجبـات شـوهـر) ذکـر مـى شود.
موضوع تمکیـن عنوان مستقلى ندارد. اما از نشوز به طور مستقل یا به همراه قسم و شقاق یا دمى شود.
شیخ طـوسى در کتاب مبسـوط و خلاف براى نشـوز عنـوان مستقل قرار داده است. قبل از وى, ابـن زهره در کتاب غنیه فصلـى مختصـر را به نشـوز و عصیان زن اختصاص داده است. فقیهان متقدم چـون حلبـى, سلار و ابـن بـراج اشـاره اى به بحث داشته انـد. از زمان محقق حلى به این سـو, بحث هاى فقهى در ایـن زمینه انسجام بیشترى یافته و غالبا از تمکیـن و نشوز در بحث مهر, نفقه و قسم و نشوز سخـن گفته مى شود. محقق در کتاب شرایع چنین مشى کرده است. در مختصـر النافع در بحث نفقات و قسـم و نشـوز به مسإله نظر کـرده است. شهیـد اول در لمعه در هر سه مـورد بـدان پرداخته و همیـن شیـوه در کتب فقهى متـاخـر منظور نظر قـرار گــرفته است.
در بحث مهر, آنجـا از تمکیـن سخـن مـى رود که اگـر مــرد مهر را نپـرداخت بـر زن تمکیـن واجب نیست. در بحث نفقه, یکـى از شرایط وجوب نفقه بر مرد, تمکین کامل ذکر مى شود. و در بخـش قسـم بدیـن منـاسبت از نشـوز سخـن مـى رود که نـاشزه حق قسـم ندارد.
بااین همه, در کتب فقهى کنکاشـى پیرامـون تمکیـن و حدود آن به چشـم نمى خورد که بتـوان به گونه اى دقیق و مستدل در اطراف مسإله سخـن گفت و از آن دفاع کرد. مثلا واژه تسلیم یا امکان یا تمکیـن در نوشته هاى فقهى قدیم به چشـم مى خورد اما از آن تعریفى به دست نداده انـد. شاید بتـوان به جزم گفت اولین تعریف از تمکیـن, کلام شهید ثانـى درکتاب مسالک الافهام است. و فقیهان پـس از وى تا حدودى تبعیت کرده اند. نشـوز نیز حالـى بهتر ندارد. زیرا معمـولا به خـروج زن از اطاعت شوهر معنا مـى شود. اما اطاعت از شـوهـر و حریم آن (تمکین), روشـن نیست. ایـن گزارشى فشرده از سیر مسإله در متون فقهى بود.
۴-۲-۱-۳ تمکیـن و نشـوز زن
در کتب فقهى , تمکین را از وظایف زن مـى داننـد, و از تمکیـن مرد سخنى به میان نیامده است. همیـنطور است در قانون مدنى. اما در بـاب نشـوز, فقیهان , آن را تعمیـم داده و به مـــــرد نیز نسبت داده انـد. محقق در شـرایع فـرموده است:
((نشـوز خـروج از طاعت است که گاه از مرد سـر مـى زنـد و گاه از زن)). همیـن معنا را صاحب جـواهر, به تفصل شرح کرده است. با ایـن وصف, از آثار حقوقى نشوز مرد به اختصار و گاه در حد یک جمله سخن گفته اند. (الحلی/ ۱۳۸۹ق/ ۳۸۳)
بدیـن معنا که تعریف را عام گرفته و سپـس از اماره هاى نشوز زن, و آثـار حقـوقـى آن, به تفصیل سخـن گفته اند.
وظایف زن:
۱ـ تمکین جنسى
۲ـ عدم خـروج از منزل بـدون اذن شـوهـر(کاتوزیان/ ۱۳۷۱/۲۱۳،۲۱۴)
۴-۲-۱-۴ تمکین و نشوز مرد
همانگونه که زن در قبالش ـوهر وظایفى دارد, مرد نیز چنان است. و همانطور که زن ممکن است تخلف ورزد مرد نیز ممکـن است, قصـور و تقصیر داشته باشد. در کتب فقه وظایف مرد بدیـن شرح آمده است: