• ۱۳٫ ۶٫ توضیحات نحوی

الفقرُ: مبتدا و مرفوع با اعراب ظاهری. الموتُ: خبر و مرفوع با اعراب ظاهری. الاکبرُ: صفت و مرفوع به تبعیت از موصوف.

• ۱۳٫ ۶٫ توضیحات بلاغی

معانی: از یک جملهٔ خبری اسمیه تشکیل شده است که بر ثبوت دلالت دارد. هدف فایده خبر و تحذیر مخاطب است.
بیان: تشبیه بلیغ وجود دارد.^[۱۵۳]
بدیع: در تشبیه کردن فقر به مرگ نوعی مبالغه نیز به کار رفته است.

• ۱۳٫ ۶٫ ترجمه حکمت

امام (×) فرمود: «فقر مرگ بزرگتر است.»

• ۱۳٫ ۶٫ شرح

تشبیه تنگدستى به مردن به دلیل آن است که شخص بى‏چیز از خواسته‏ها و مقاصدى که سرمایهٔ زندگى مادى است بریده و به خاطر از دست دادن آنها غمگین است. این که فقر از مرگ بزرگتر است به این معناست که در طول زندگى بر شخص تنگدست، غمها و سختیهاى تنگدستى پیاپى وارد میشود ولی غم مردن یک ‏باره است و این نوعى مبالغه در سختى فقر و تنگدستى است. تشبیه فقر درمقام شکایت به مرگ از دو وجه است: وجه آشکار در شدت بلای فقر است و وجه خفی و پنهان آن گمنام شدن فقیر و خوار شمردن او درمیان خلق است و از این لحاظ فقر بزرگتر از مرگ است^[۱۵۴]. درحدیثی از پیامبر نیز در بارهٔ فقر چنین آمده است:
«نزدیک است که فقر،کفر به بار آورد.»^[۱۵۵]

• ۶٫ حکمت شماره ۱۶۴: روش برخورد با متجاوزان (اخلاقى، سیاسى، اجتماعى)

• ۱۴٫ ۶٫ متن حکمت

«مَنْ قَضَى حَقَّ مَنْ لَا یَقْضِى حَقَّهُ فَقَدْ عَبَدَهُ.»

• ۱۴٫ ۶٫ لغت

عَبََد: عَبدَ ـ یعبُدُ ـ عباده: بندگی کرد.^[۱۵۶]

• ۱۴٫ ۶٫ توضیحات صرفی

مَنْ: اسم شرط، مبنی برسکون. قَضَی: فعل ماضی، مفرد مذکر غائب، مبنی، ثلاثی مجرد.

• ۱۴٫ ۶٫ توضیحات نحوی

مَنْ: مبتدا و مرفوع محلاً. قَضَی: فعل شرط، مجزوم محلاً. حقَّ: مفعول به و منصوب با اعراب ظاهری.
مَنْ: مضاف الیه، مجرور محلاً. لایقضی: فعل مضارع و فاعل آن «هو مستتر». حقّ: مفعول به و منصوب با اعراب ظاهری. ف: فاء جزاییه، غیر عامل و مبنی بر فتح. قدْ عَبّدَهُ: فعل ماضی، جواب شرط و مجزوم محلاً. فعل شرط و جواب شرط: خبر «مَنْ » و مرفوع محلاً.

• ۱۴٫ ۶٫ توضیحات بلاغی

معانی: از جملات خبری تشکیل شده است، بین جملهٔ شرط و جواب شرط شبه کمال اتصال وجود دارد، پس وصل به «واو» صورت نگرفته است. غرض ارشاد، تأدیب و تحریک همت است.

• ۱۴٫ ۶٫ ترجمه حکمت

امام (×) فرمود: «هر که حق کسى را ادا کند که او حقش را ادا نکرده باشد، خود را بندهٔ او ساخته است.»

• ۱۴٫ ۶٫ شرح

مقصود امام (×) اداى حق در بین دوستان است و به راستى که چنین است، زیرا اداى حق کسى که رعایت حقش را نمى‏کند، نه به خاطر سودجویى و نه به دلیل دفع زیان اوست، بلکه به خاطر خود او، و یا ترس از او، و یا به امید طمع که همه اینها شکلى از بندگى است زیرا معناى بردگى آن است که بنده و برده، اختیار چیزى را ندارد و خواسته‌اش در گرو خواست صاحب او است. بر این اساس، هرکس حقوق دیگرى را محترم شمارد و بدون ترس و یا امید گرفتن پاداش به او خدمت کند، خواسته یا ناخواسته، خود را برده و شخص مقابل را مولا قرار داده است.^[۱۵۷]

خاتمه
اختتام کتاب: یقول مولفه الفقیر الی الله فی الاخره و الاولی عبده محمد المدعو علم الهدی ابن محسن بن مرتضی جعله الله من المتقربین الیه زلفی. و اذا اقد نجز ما وعدنا ایراده فی هذا الکتاب منحه للابرار و تذکره لاولی الالباب. فلنختم الکلام حامدین لمسبب الاسباب وملهم الحق و الصواب فی کل باب مصلین علی خاتم الانبیاء و عترته الاصفیاء الذین اتاهم الله مفاتیح الحکمه و فصل الخطاب مستقلین من الذنوب التی قد و اجهتها اوجه الانتقام و الخطایا التی قد لاحظتها اعین الاصطلام مستغفرین من الاقول التی لا یوافقها الاعمال. من الاعمال التی تغیرت بها الاحوال. اللهم فامنن علیّ بالفرج و تطول علیّ بسهوله المخرج. و ادللنی برافتک علی سمت المنهج و ازلقنی بقدرتک عن طریق الاعوج واحمل کشف الضر عنی علی مطایا الاعجال و اصرف عنی ضیق العلائق بسعه الافضال فان کسری لا یجبره الا لطفک و حنائک وفقری لا یغنیه الا عطفک واحسانک وروعتی لا یسکنها الا امانک و ذلتی لا یعزها الا سلطانک فلا تکلنی الی غیر الوثوق بترک طرفه عین و لا تسبلنی ما انعمت به علی من التمسک بحبل الثقلین واجعل ذالک عصمه تعصم نفسی عن الجنوح الی ما سواک و صلوه تسلی قلبی عن الاخلاد و الی مالهی علی طاعتک و رضاک.
فهرست منابع و مآخذ و تصحیح
قرآن کریم.
نهج‌البلاغه.
ابی الحدید معتزلی، عبدالحمید بن. شرح نهج البلاغه. ج ۶، قم: مرعشی نجفی، ۱۴۰۴هـ.ق.
ابی فراس، ورام بن. مجموعه ورام. ج ۱، قم: مکتب فقیه، ]بی‌تا[.
بابویه قمی، ابی جعفر محمد بن علی. الفقیه. ج ۴، قم: جامعه مدرسین،۱۴۱۳هـ.ق.
تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد. غرر الحکم. قم: دفتر تبلیغات، ۱۳۶۶.
شیخ طوسی. التهذیب. ج ۶ ، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ]بی‌تا[.
حر عاملی. وسائل الشیعه. ج ۲۷، قم: مؤسسه آل‌البیت، ۱۳۶۷هـ.ق.
دیلمی. ارشاد القلوب. قم: رضی، ۱۴۱۲هـ.ق
ابی الحسن محمد بن الحسین بن موسی الموسوی البغدادی. خصائص الائمه. مشهد: آستان قدس رضوی، ۱۴۰۶هـ.ق.
سعید اهوازی، حسین بن. کتاب الزهد. ج ۲۹، ]بی‌جا[: ابوالفضل حسینیان، ۱۴۰۳هـ.ق.
حرانی، حسن بن شعبه. تحف العقول. قم: جامعه مدرسین، ۱۴۰۴هـ.ق.
شعیری، تاج‌الدین. جامع الاخبار. قم: رضی، ۱۳۶۳.
شیخ صدوق. من لا یحضره الفقیه. ج ۱، قم: جامعه مدرسین، ۱۴۱۳هـ.ق.
شیخ صدوق. کمال‌الدین. ج ۱و۶، قم: جامعه مدرسین مؤسسه نشر اسلامی،]بی‌تا[.
شیخ صدوق. معانی الاخبار. قم: جامعه مدرسین، ۱۳۶۱.
قتال نیشابوری، محمد بن حسن. روضه الواعظین. ج ۲، قم: رضی، ]بی‌تا[.
کلینی، محمد بن یعقوب. کافی. ج ۱، قم: انصاریان، ]بی‌تا[.
کلینی، محمد بن یعقوب. اصول کافی. ج ۲، ]بی‌جا[: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵.
مجلسی، محمدباقر.. بحار الانوار. ج ۱۰، بیروت: دارالوفاء، ]بی‌تا[.
نوری، محدث. مستدرک الوسائل. ج ۳، قم: آل‌البیت، ]بی‌تا[.
Abstract
The present essay is a correction and research of principles of faithes and noble nanners book, molla mohsen feiz kashani’s compilation. This book han’t published yet and we got on to the book correction and researcn after provioling this copy. We introduced feiz kashani and his book breifly and then corrected and researched on book Unfortunately, the present books imperfect and haven’t all of beleifs and it is not clear that if the late feiz has written it or not, but it is eliminated. However the existent part is beleifs and ethics and noble manners that corrected and presented. This book which is farsi and included beleifs and ethics in safavi era founded less with such antiguity. In this research resources and references of noble verses, men of science’s narratives and sayings a are reflected follouning pages. The copies hasnait brought becanse firstly compiler’s written copy is accessible and secondly there isn’t another copy.
Key words: Feiz kashani, Priciples of faithes, Noble, Manners.
- رجوع شود به: ریاض العلماء ])بی‌جا[: ]بی‌نا[، ]بی‌تا[)، ج ۵، ص ۱۸۰؛ قصص العلماء، ])بی‌جا[: ]بی‌نا[، ]بی‌تا[)، ص ۳۲۲؛ الفوائد الرضویه ])بی‌جا[: ]بی‌نا[، ]بی‌تا[)، ج ۲، ص ۶۳۳؛ الذریعه ])بی‌جا[: ]بی‌نا[، ]بی‌تا[)، ج ۲۵، ص ۱۳؛ روضات الجنات ])بی‌جا[: ]بی‌نا[، ]بی‌تا[)، ج ۶، ص ۷۹؛ الکنی و الالقاب ])بی‌جا[: ]بی‌نا[، ]بی‌تا[)، ج ۳، ص ۳۹؛ ریحانه الادب ])بی‌جا[: ]بی‌نا[، ]بی‌تا[)، ج ۴، ص ۳۶۹؛ طبقات اعلام الشیعه ])بی‌جا[: ]بی‌نا[، ]بی‌تا[)، ج ۵، ص ۴۹۱؛ فرهنگ بزرگان ])بی‌جا[: ]بی‌نا[، ]بی‌تا[)، ص ۵۶۹. ↑
- مقدمه محجه البیضاء ])بی‌جا[: ]بی‌نا[، ]بی‌تا[)، ج ۴، ص ۵ _ ۹. ↑
- الذریعه» پیشین، ج ۲، ص ۱۹۸، شماره ۷۶۰. ↑
- محمد بن یعقوب کلینی، کافی])بی‌جا[: انصاریان، ]بی‌تا[)، ج ۱، کتاب الحجه، باب ۶ باب انه لو لم یبق فی الارض…، ح ۳، ص ۹۵. ↑
- همان، باب ۵ ان الارض لاتخلو من الحجه، ح ۱۰، ص ۹۵. ↑
- همان، ج ۱، کتاب الحجه، بابٌ نادر، ح ۲، ص ۲۱۲. ↑
- کمال الدین، (قم: جامعه مدرسین مؤسسه نشر اسلامی،]بی‌تا[)، ج ۱، ص ۳۱۸، ب ۲۵، ح ۶. ↑
- محمد بن یعقوب کلینی، کافی، پیشین، ج ۱، کتاب الحجه، باب ما عند الائمه من آیات الانبیاء، ح ۱، ص ۱۲۱. ↑
- روم/۱۴. ↑
- فروع الکافی، پیشین، ج ۳، کتاب الجنائر، باب ما یعاینُ المومن و الکافر، ح ۴، ص ۶۶۸ و ۶۶۹، مضمون روایت را آورده است. ↑
- الضحی/۵. ↑
- التهذیب (تهران: دارالکتب الاسلامیه، ]بی‌تا[)، ج ۶، کتاب القضایا و الاحکام، باب ۹۲ من الزیاده فی القضایا، ص ۳۰۲، ح ۵۲. ↑
- کافی، پیشین، ج ۱، کتاب فضل العلم، باب ۶۷، اختلاف الحدیث، ح ۱۰، ص ۶۲. ↑
- حر عاملی، وسائل الشیعه ])بی‌جا[: ]بی‌نا[، ]بی‌تا[)، ج ۲۷، ص ۵۴. ↑
- الفقیه (قم: جامعه مدرسین،۱۴۱۳هـ.ق)، ج ۴، کتاب الحدود، باب ۷۵، نوادر الحدود، ح ۵۱۴۹، ص ۷۱، در مصدر عزوجل هم دارد. ↑
- وسائل الشیعه، پیشین، ج ۱۶، ص ۱۱۲. ↑
- همان. ↑
- مجلسی، بحار الانوار (بیروت: دارالوفاء، ]بی‌تا[)، ج ۱۰، باب ۲۵، نادر فیما بین الصدوق…، ص ۳۹۴. ↑
- محدث نوری، مستدرک الوسائل (قم: آل‌البیت، ]بی‌تا[)، ج ۳، کتاب الصلاه، باب ۸، وجوب اتمام الصلاه و اقامتها، ص ۳۲، ح ۴، ج ۲؛ کتاب الصلاه، پیشین، باب فضل الصلاه، ح ۹، ص ۷۳۲. ↑
- کافی، پیشین، ج ۲، کتاب الصلاه، پیشین، باب فضل الصلاه، ح ۱، ص ۷۳۲. ↑
- همان، ج ۲؛ کتاب الصلاه، پیشین، باب فضل الصلاه، ح ۱، ص ۷۳۲. ↑
- صدوق، من لا یحضره الفقیه (قم: جامعه مدرسین، ۱۴۱۳هـ.ق)، ج ۱، باب ۳۰، فضل الصلاه، ح ۶۲۴ (سومین حدیث باب)، ص ۵۴. ↑
- وسائل الشیعه» پیشین، ج ۴، ص ۱۵. ↑
- من لا یحضره الفقیه، پیشین، ج ۱، باب ۳۰، فضل الصلاه، ح ۶۴، ص ۵۵، حدیث امام صادق علیه السلام. ↑

معانی: از یک جملهٔ انشایی و پنج جملهٔ خبری تشکیل شده است. هدف، ارشاد و تحذیر مخاطب نسبت به دلبستن به دنیا است.
بیان: درعبارت« لَتَعْطِفَنَّ الدُّنْیَا عَلَیْنَا … » تشبیه بلیغ وجود دارد و اگر فقط قسمت اول عبارت را درنظر بگیریم استعارهٔ مکنیه وجود دارد، زیرا دنیا به شترماده یا مادری مهربان تشبیه شده است.
بدیع: امام (×) در پایان سخن خویش آیه قرآنی تلاوت فرمودند که این خود یکی از زیباییهای بلاغت موجود در کلام امام است که سخنش را مزّین به کلام خداوند نموده تا این گونه نظر مخاطب را به مفهوم کلامشان جلب کند و این در صنایع ادبی به نام صنعت «انتها» شناخته میشود که در یکی از حکمتهای گذشته نیز به آن اشاره گردید.

6. 6. ۵۹٫ ۶٫ ترجمه حکمت

امام (×) فرمود: «دنیا پس از سرکشی، به ما روى مى کند، چونان شتر مادهٔ بدخو که به بچهٔ خود مهربان گردد. سپس این آیه را تلاوت فرمودند. ﴿وَ نُریدُ اَنْ نَمُنُّ عَلَى الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِى الاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمُ أئمّهً وَ نَجْعَلَهُمُ الوارِثینَ؛ مى‏خواهیم بر آنان که در زمین ناتوان شمرده شده‏اند منّت نهاده آنها را پیشوایان و وارث بندگان قرار دهیم.﴾»^[۲۲۱]

7. 7. ۵۹٫ ۶٫ شرح

«ضروس» به معناى شتر بدخویى است که وقتی شخصى آن را مى‏دوشد گاز مى‏گیرد تا شیر براى بچه‏اش بماند و این کار به خاطر زیادى علاقه به بچه‏اش مى‏باشد. کلمهٔ «شماس» یعنى تندخویى و آن حضرت این کلمه را براى دنیا استعاره آورده است، به خاطر شباهتى که دنیا به اسبى دارد که مانع از سوار شدن بر پشتش مى‏شود. امام (×) روآوردن دنیا را به ایشان و آماده شدن براى استقرار حکومت امام (×) را پس از رنجها و مشقتهاى فراوان به مهربانى شتر گازگیرنده بر بچه‏اش تشبیه مى‏کند و بنا بر اینکه وجه شبه میان دنیا و شتر گاز گیرنده زیادى مهر و علاقه‏مندى است امام این تشبیه را به کار برده است. با توجه به آیهٔ قرآنی فوق که امام پس از ایراد سخنانش تلاوت فرمودند چنین مینماید که این حکمت اشاره به قیام و انقلاب حضرت مهدی (#) دارد .

60. 60. ۶٫ حکمت شماره ۲۱۰: الگوهاى پرهیزکارى (اخلاقى، تربیتى)

60. 60. ۶۰٫ ۶٫ متن حکمت

«اتَّقُوا اللَّهَ تَقِیَّهَ مَنْ شَمَّرَ تَجْرِیداً وَ جَدَّ تَشْمِیراً وَ کَمَّشَ فِى مَهَلٍ وَ بَادَرَ عَنْ وَجَلٍ وَ نَظَرَ فِى کَرَّهِ الْمَوْئِلِ وَ عَاقِبَهِ الْمَصْدَرِ وَ مَغَبَّهِ الْمَرْجِعِ.»

2. 2. ۶۰٫ ۶٫ لغت

تقیّه: فرد پرهیزکار. شمَّر: خفّ و أَسرعَ: شتافت. تجریداً: کندن علائق و خواسته های حیات دنیا از خویش. کمَّشَ: جدّ و أسرع: شتافت. مهل: امهال: فرصتها. وَجل: ترسان و شتابان. کرَّه: الرجعه: برگشت. المَوئِل: المَرجع: مکان برگشت. مَغبَّه: العاقبه: سرانجام.

3. 3. ۶۰٫ ۶٫ توضیحات صرفی

اتَّقوا: فعل امر، للمخاطبین، مبنی، معتل (لفیف مفروق)، ثلاثی مزید (باب افتعال). شمَّرَ: فعل ماضی، للغائب، مبنی، صحیح، ثلاثی مزید (باب تفعیل). مَهَل: اسم، جمع مکسر، نکره، معرب، جامد. الموئل: اسم، مفرد، مذکر، معرب، مشتق (اسم مکان از وَئَلَ)، معرفه به"ال.” مغبّه: اسم، مفرد، مؤنث، معرفه به اضافه، معرب، جامد.

4. 4. ۶۰٫ ۶٫ توضیحات نحوی

اتَّقوا: فعل امر و فاعل آن ضمیر بارز«واو.» اللهَ: مفعولٌ به. تقیهَ: مفعول مطلق نوعی. مَنْ: مضاف الیه و مجرور محلاً. تجریداً: حال و منصوب.

5. 5. ۶۰٫ ۶٫ توضیحات بلاغی

معانی: ازشش جمله تشکیل شده است که در بین جملات آخر به خاطر وجود تناسب وصل برقرار است.
بیان: تشبیه بلیغ وجود دارد.
بدیع: در عبارات« شمّرَ تجریداً و جدَّ تشمیراً» طرد و عکس، در کلمات «مهل و وجل» سجع متوازی و میان کلمات «موئل و مصدر و مرجع» سجع متوازن به کار رفته است.

6. 6. ۶۰٫ ۶٫ ترجمه حکمت

امام (×) فرمود: «از خدا بترسید، ترسیدن انسان وارستهاى که دامن به کمر زده و خود را آماده کرده و در بهره بردن از فرصت ها کوشیده و هراسان در اطاعت خدا تلاش کرده و در دنیاى زودگذر و پایان زندگى و عاقبت کار، به درستى اندیشیده است!»

7. 7. ۶۰٫ ۶٫ شرح

مقصود امام (×) آن است که، بترسید از خدا همانند کسى که از روى جدّ به خاطر اطاعت خدا دامن به کمر زده و خود را براى خوشنودى خدا آماده کرده است و به اعمال نیکو تا وقتى که فرصت عمر هست شتافته و در حالت ترس براى آمرزش از نتایج گناهانش اقدام کرده است، و درباره بازگشت به سرآغازى که از آنجا وجودش آغاز گرفته یعنى حضرت ربوبى و همچنین در پایان مبدأ پیدایشى که از آنجا صادر گشته و بدانجا بازگشت دارد و سرانجام درباره عمل خیرى که بدان دست یابد و یا عمل شرى که چه کند تا از آن نجات یابد اندیشیده است .^[۲۲۲] اکنون با بهره گرفتن از شرح حکمت و ترجمهٔ آن به ترتیب عبارات کنایی که امام(×) در این حکمت به کار برده اند توضیح داده خواهد شد:
امام (×) لفظ «شمَّرَ» را کنایه از شتافتن برای رسیدن به خشنودی خدا «کمَّشَ عن وجلٍ» را کنایه از حرکت به سوی انجام اعمال صالح در طول زندگی، «کرَّه المَوئل» را کنایه از رفتن به سوی قرارگاه آخر یعنی آخرت، «الموئل و المرجع» را کنایه از آخرین مقر یعنی آخرت، «النظره» کنایه از کار برای آخرت و «مغبَّه» نیز کنایه از مزد و پاداش کاری که برای رضای خدا انجام شده آورده است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

61. 61. ۶٫ حکمت شماره ۲۱۱: ارزش هاى اخلاقى (اخلاقى، اجتماعى، اقتصادى)

61. 61. ۶۱٫ ۶٫ متن حکمت

«الْجُودُ حَارِسُ الْأَعْرَاضِ وَ الْحِلْمُ فِدَامُ السَّفِیهِ وَ الْعَفْوُ زَکَاهُ الظَّفَرِ وَ السُّلُوُّ عِوَضُکَ مِمَّنْ غَدَرَ وَ الِاسْتِشَارَهُ عَیْنُ الْهِدَایَهِ وَ قَدْ خَاطَرَ مَنِ اسْتَغْنَى بِرَأْیِهِ وَ الصَّبْرُ یُنَاضِلُ الْحِدْثَانَ وَ الْجَزَعُ مِنْ أَعْوَانِ الزَّمَانِ وَ أَشْرَفُ الْغِنَى تَرْکُ الْمُنَى وَ کَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِیرٍ تَحْتَ هَوَى أَمِیرٍ وَ مِنَ التَّوْفِیقِ حِفْظُ التَّجْرِبَهِ وَ الْمَوَدَّهُ قَرَابَهٌ مُسْتَفَادَهٌ وَ لَا تَأْمَنَنَّ مَلُولًا.»

پرسشنامه استاندارد

پرسش نامه بصورت تشریحی (با جزئیات زیاد)

درمسیر تعالی

پرسشنامه و کارگاه

پرسشنامه و کارگاه

روش شبیه سازی جایزه، پیش فاکتور و کارگاه

درمرحله بلوغ

پرسشنامه ابداعی

پیش فاکتور

روش شبیه سازی جایزه

همان طور که در جدول فوق نشان داده شده است در صورتی که سازمان هیچ سابقه اجرایی استقرار مدل ایی اف کیو ام را نداشته باشد، توصیه می شود از روش پرسش نامه استفاده نماید. اگر سازمان در سال های گذشته نسبت به خود ارزیابی اقدام کرده است و کارکنان و مدیران با مفاهیم آشنایی دارند در این صورت روش کارگاهی و در مراحل آتی روش پیش فاکتور و جایزه به کار گرفته می شود (جلوداری ممقانی، ۹۰:۱۳۸۹)
۲-۹- منطق رادار^[۲۳] در چرخه خودارزیابی
استفاده از عناصر رادار یکی از روش های تعیین امتیاز دهی و ارزیابی می باشد. اساس این الگو بر پایه مفاهیم اصلی بهبود مستمر و چرخه ^[۲۴] دمینگ (برنامه، اجرا، بررسی و عمل) که یکی از ابزارهای مهم کنترل کیفیت و بهبود مستمر می باشد بنا شده است. از چهار جزء تشکیل شده است:
(نتایج، روش و رویکرد، تسری یا جاری سازی، ارزیابی و بازنگری)
مدل تعالی سازمانی، مشابه سایر مدل های جایزه ای همچون جایزه کیفیت ملی مالکوم بالدریج در آمریک و جایزه دمینگ در ژاپن بر مبنای خود ارزیابی قرار دارد. خودارزیابی به بررسی منظّم گسترده فعّالیّت ها و نتایج سازمان براساس معیارهای مدل اشاره دارد. این مدل یک ابزار تشخیص برای خود ارزیابی سلامتی حال حاضر سازمان است. از طریق خود ارزیابی سازمان به طور مؤثّر تری قادر است در میان فرصت ها، تخصیص منابع و برنامه های کسب و کار واقعی تولیدی، توزان برقرار کند مدل تعالی سازمانی شامل ۹ معیار است که ۵ معیار آن مربوط به توانمند سازها (شامل رهبری، خط مشی و راهبرد، کارکنان، مشارکت ها، و منابع و فرآیندها) و چهار معیار آن مربوط به نتایج (شامل نتایج مشتری، نتایج کارکنان، نتایج جامعه و نتایج کلیدی عملکرد) است (دیویس،۲۰۰۸).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۱۰- سطوح تعالی در کسب جایزه
سطوح تعالی سازمان ها را در دستیابی به تعالی متمایز میکند و میزان موفقیت آن ها را در دستیابی به تعالی نشان می دهد.
سطح اول : دریافت گواهینامه
سازمان هایی که کوشش می کنند عملکرد فعلی خود را به کمک یک مدل تعالی سازمانی مانند مدل بالدریچ، مدل ایی اف کیو ام و مدلهای دیگر خودارزیابی کرده و فعّالیّت های سازمان را در قالب معیارهای ۹ گانه دسته بندی نمایند.
سطح دوم : دریافت تقدیر نامه
سازمان هایی که سعی دارند اجزای معیارهای ۹ گانه را پیاده سازی و اجرا نمایند و در صورت کسب حداقل ۴۰۰ امیتاز در این سطح به صورت رسمی قرار می گیرند.
سطح سوم : تندیس بلورین
این نوع سازمان ها بایستی طبق مدل به سرعت و منظم و براساس جداول و برنامه ریزی های از قبل حرکت کنند و در صورت کسب امتیاز بالای ۵۵۰ به عنوان برگزیده جایزه کیفیت و دریافت تندیس بلورین معرفی می شود.
سطح چهارم : تندیس سیمین
این نوع سازمان ها به صورت سریع فرآیندها را طی کرده و از اطّلاعات جامع و معتبر و به موقع استفاده می کنند و با معیارهای کمی مورد سنجش قرار می گیرند. این سازمان ها بایستی بیش از ۶۳۰امتیاز کسب کند تا به عنوان برگزیده و برنده جایزه تندیس سیمین معرفی شوند.
سطح پنج : تندیس زرین
در این سازمان ها معیارهای ۹ گانه و اجزای آن ها پیاده شده و به صورت استاندارد و با سرعت و دقت اجرا و خودارزیابی نهادینه شده است. سازمان هایی که بتوانند حداقل ۷۰۰ امتیاز کسب کنند به عنوان برنده جایزه کیفیت اروپا و دریافت تندیس زرین کیفیت معرفی می شوند (نجمی وحسینی،۱۳۸۶).
۲-۱۱- مدل تعالی سازمانی در ایران
مدل تعالی سازمانی در شرایطی در ایران مطرح می شود که در جهان بیش از ۷۰ مدل سرآمدی ملی و ۹۰ جایزه کیفیّت وجود دارد که عموماً بهره گرفته از مدل های ایی اف کیو ام و بالدریج بوده و به سوی یکدیگر همگرا شده اند. گویا زبان رقابت در همه جای دنیا یکی است که مؤسسات اقتصادی را از آموختن الفبای مدیریّت فراگیر سازمانی گریزی نیست (عادلی،۱۳۸۴).
لزوم رقابت پذیرشدن بخش صنعت و معدن با رویکرد جهانی و توصیه های مشارکت ها و ادغام های صنعتی با جهان برای امکان دستیابی به بازار جهانی و ایجاد اعتبار جهانی برای این بخش باعث شد که در وزارت صنایع و معادن طراحی مدلی جهانی مورد توجّه و اقدام قرار گیرد مدل هایی که چندین سال بود جوامع صنعتی جهانی آن ها را پذیرفته و دنبال کرده بودند (تورانی،۱۳۸۲).
طی سال های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۱ دو مدل اصلی مالکوم بالدریج و ایی اف کیو ام و تغییراتی که احیاناًُ برخی کشورهای دیگر روی این دو مدل صورت داده بودند توسط وزارت صنایع و معادن و مؤسّسه مطالعات بهره وری و منابع انسانی مورد بررسی قرار گرفت. فرایند انتخاب نیز با تشکیل گروه های کارشناسی و جمع آوری اطّلاعات و انجام ارتباطات با مؤسساتی که این مدل ها را دنبال می کردند و تهیه پیش نویس های لازم صورت گرفت پس در جلسات متعدد کمیته های علمی مرکب از کارشناسان و متخصصین سیستم های مدیریّت این پیش نویس ها مطرح و در نهایت توسط کمیته علمی مدل تعالی سازمانی ایی اف کیو ام در تاریخ ۱۰/۳/۸۲ به تصویب رسید( وزارت صنایع،۱۳۸۲).
با تصویب مدل ایی اف کیو ام از سال ۱۳۸۲ این مدل در زیر مجموعه های وزارت صنایع و معادن به اجرا در آمد و این وزارتخانه و مؤسّسه مطالعات بهره وری و منابع انسانی مقدمات جایزه ملی بهره وری و تعالی سازمانی را پی ریزی کردند که در طول دو دوره از برگزاری جایزه ملی بهره وری و تعالی سازمانی تعدادی از شرکت های بزرگ دولتی و تعداد محدودی از شرکت های بخش خصوصی این مدل را دنبال کردند که پس از طی مرحله خودارزیابی موفق به پر کردن اظهارنامه جهت دریافت گواهینامه شدند.
۲-۱۲- تعریف ارزیابی عملکرد
در رابطه با ارزیابی عملکرد، تعاریف مختلفی ارائه گردیده است که ‌به چند مورد اشاره می‌شود:
-ارزیابی عملکرد عبارت است از سنجش سیستماتیک و منظم ‌کار افراد در رابطه با نحوه انجام وظیفه آن ها در مشاغل محوله و تعیین ‌پتانسیل موجود در آن ها جهت رشد و بهبود (میرسپاسی،۳۵:۱۳۸۶).
ارزیابی عملکرد در بعد سازمانی معمولا مترادف با اثر بخشی ‌فعّالیّت‌ها است. منظور از اثربخشی میزان دستیابی به اهداف و برنامه‌ها با ویژگی کارا بودن فعّالیّت‌ها و عملیات است (رحیمی،۱۳۸۵).
-ارزیابی عملکرد به فرایند سنجش و اندازه‌گیری عملکرد دستگاه‌ها در دوره‌ای مشخّص به‌گونه‌ای که انتظارات و شاخص‌های مورد قضاوت برای دستگاه ارزیابی شونده شفاف و از قبل از آن ابلاغ شده باشد، اطلاق می‌گردد (طبرسا،۴:۱۳۷۸).
وردر و دیویس معتقدند: ارزیابی عملکرد فرآیندی است که عملکرد شاغل با آن اندازه‌گیری می‌شود و هنگامی که درست انجام شود کارکنان، سرپرستان، مدیران و نهایتاً سازمان از آن بهره‌مند خواهد شد. کاسیو ارزیابی عملکرد را توصیف نظام‌دار نقاط قوّت و ضعف عملکرد فرد یا گروه در رابطه با اجرای وظایف محوله تعریف می‌کند.

• ۱ Organic colors ↑

• ۲ Inorganic colors ↑

• ۳ Ultramarines ↑

• ۴ Mica ↑

• ۵ Mineral pigments ↑

• ۶ Natural colors ↑

• ۷ Annatto ↑

• Carbohydrates ↑

• Leaves and Stems ↑

• Beta Carotene ↑

• Carmine ↑

• European Union ↑

• ۲ Sudan Orange G ↑

• ۳Sudan Yellow 3g ↑

• ۴ Toluidine Red ↑

• ۵ Tropaeolin O ↑

• ۶ Astaxanthin ↑

• ۷ Fluorescein Sodium ↑

• ۸ Phthalocyanine ↑

• ۹ Rubixanthin ↑

• ۱۰ Guanine ↑

• ۱ ۱۱۳۶۲ Violet ↑

• ^۲ Acid violet 43 ↑

• ^۳ Acid alizarine violet r ↑

• ۴ Acid violet anthraquinone ↑

• ۵ Alizarin violanol r ↑

• ۶Alizarine brilliant violet r ↑

• ۷Alizarine irisol r ↑

• Sigman et al ↑

• Wegener ↑

• Gagliardi ↑

• Wenninger ↑

• Hazleton Laboratoriec ↑

• American Cyanamid Company ↑

• Hinton ↑

• Hosseini ↑

• Pratima and Sudershan ↑

• Natural colors ↑

• Carotenoids ↑

• Beta-cartone ↑

• Canthazanthin ↑

• Lutein ↑

• Zexanthin ↑

• Carotene ↑

• Basri ↑

• Cholorophylls ↑

• Lycopene ↑

• Papaya ↑

• Guava ↑

• Bixin ↑

• Bixa orellana ↑

• Gardenia ↑

• ۷ Gardenia jasminoides ↑

• Crocin ↑

• ۹Betanin ↑

• Beetroot ↑